In 2005 lanceerde horlogehuis Breguet een opmerkelijk horloge, de Tradition. Een robuust ogend en driedimensionale uurwerk domineert de wijzerplaatzijde. Het horloge is geïnspireerd door het Montre de souscription dat in 1796 debuteert. En de nieuwe Breguet Tradition Automatique Seconde Retrograde 7097 is dat ook.
Buste van Abraham-Louis Breguet in het Breguet Museum – Foto: Horloge.info
Abraham-Louis Breguet (1747-1823) was een Parisien. Nu werd hij weliswaar geboren in het Zwitserse Neuchâtel, maar in hart en nieren was hij een Parijzenaar. De geschiedenis bewijst het. Wanneer hij zich in 1775 als uurwerkmaker aan het Place Dauphine vestigt, begint zijn loopbaan als uurwerkmaker. Het driehoekige plein op het Île de la Cité, het eiland in het centrum van de Franse hoofdstad, is het middelpunt van de wereld. En daar, vlakbij de legendarische Pont Neuf, onderscheidt hij zich. Hier blinkt hij uit en innoveert hij als geen ander. Daarmee komt hij onder de aandacht van de rijke adel. En die wordt vervolgens vaste klant bij hem.
“Volstrekt revolutionair”
“Wat hij deed was compleet nieuw,” vertelt Emmanuel Breguet de Vice President en Head of Patrimony & Marketing van het horlogehuis, in het qua oppervlak bescheiden, overzichtelijke Breguet museum. Maar het is wel degelijk een inspirerend horlogemuseum. En het is gevestigd op de eerste verdieping van de Breguet boetiek aan het prestigieuze Place Vendôme. Emmanuel Breguet wijst naar een aantal vroege zakhorloges in de vitrine. “De wijzers zijn lang en slank in plaats van barok. Het ontbreken van rijke ornamenten was radicaal nieuw. Breguet was niet alleen een technisch vooruitstrevende en innoverende horlogemaker. Nee, hij introduceerde ook een nieuwe esthetiek. Bijvoorbeeld door het gebruik van slanke wijzers op een witte wijzerplaat. Zo creëerde hij helderheid, ruimte en licht. Dat was volstrekt nieuw en revolutionair.”
Uit de archieven van Breguet – Foto: Horloge.info
Eerste de adel en daarna de revolutionaire nouveau riche
Maar Abraham-Louis Breguet was zelf geen revolutionair. Als vaste en geliefde horlogeleverancier van de adel was het Parijs van na de revolutie van 1789 zeer onveilig. Met harde hand en te beginnen met de koning en koningin, werd rigoureus begonnen met het kopje kleiner maken van edellieden en lieden die met hen geassocieerd werden. Daarom vluchtte hij in 1793 naar zijn geboorteland Zwitserland. Om verschoond te blijven van de dodelijke excessen van de Terreur. Ondanks de veilige omgeving hield hij het slechts twee jaar uit in zijn geboorteland. Parijs riep hem terug. Zijn werk riep hem terug. En terwijl vrienden in London – Breguets geroemde uurwerkcreaties hadden hem vele overzeese contacten gebracht – hem smeekten niet terug te keren naar de nog steeds onstabiele stad, ging hij terug naar zijn atelier. De uitnodigingen zich in het veilige London te vestigen legde hij naast zich neer.
Breguet nr. 381, verkocht aan Meneer Bergeron op 6 Frimaire en V I I (26 november 1798), voor 600 frank. Zeldzaam, vroeg zilveren Montre de souscription
Een vooruitstrevend marketeer
Echter, de doelgroep was radicaal veranderd. En hier toont Breguet zich een uitstekend en vooral ook vooruitstrevend marketeer. “De wereld was volkomen overhoop gehaald,” vertelt Emmanuel Breguet, een Breguet van de zevende generatie. “Tijdens zijn verblijf in Zwitserland kwam hij er al achter dat zijn oude klanten waren verdwenen. En wilde hij zijn atelier redden dat hij geld moest gaan verdienen door een nieuwe klantenkring aan te boren. En op te bouwen. Breguet kwam hij terug naar Parijs met het idee om betaalbare horloges te maken voor een minder gefortuneerde doelgroep. Maar wel met de kwaliteit van een Breguet. Zijn Montre de souscription is een abonnementshorloge. Je schrijft je in, betaalt een kwart van het totaalbedrag en bij levering – die wordt gegarandeerd door Breguet – betaal je het resterende bedrag.” Inderdaad, een vroege vorm van crowd funding. Misschien zelfs een 18e eeuwse voorloper van Kickstarter zelfs.
Ook interessant is dat Breguet in 1797 een brochure uitbracht om zijn Montre de souscription uit te leggen en aan te prijzen. En hij flyerde. Inderdaad, je leest het goed, hij flyerde. Hij deelde kleine pamfletten waarop zijn nieuwe zakhorloge werd aangeprezen. Misschien huurde hij hiervoor, net zoals clubs dat tegenwoordig doen, aantrekkelijke jongelingen in. Hoewel het ook goed mogelijk is dat de jongste bediende hiervoor is ingezet. In ieder geval is dit niet terug te vinden in het Breguet archief dat zich ook in het horlogemuseum bevindt.
Een betaalbaar en betrouwbaar abonnementshorloge
De gedachte achter en de marketing van het Montre de souscription zijn fascinerend. En ook de constructie is zeer ingenieus. Zo diende het abonnementshorloge betrouwbaar en nauwkeurig te zijn tegen een lagere kostprijs. Ook wilde Breguet een uurwerk maken dat door onervaren uurwerkmakers kon worden gerepareerd en onderhouden. Bovendien diende het in voldoende hoeveelheid te worden geproduceerd om aan de grote vraag te voldoen. In totaal zijn ongeveer 700 abonnementshorloges gebouwd en verkocht. Waarschijnlijk heeft dat flyeren hierbij aan bijgedragen.
Montre de souscription No. 246, experimenteel uurwerk, verkocht op 9 januari 1798 aan Meneer Durbach
Om de kostprijs te verlagen gebruikte Breguet een enkele wijzer. De ruime wijzerplaatindeling maakte het mogelijk om de tijd tot op de dichtstbijzijnde minuut af te lezen. En de centrale wijzer die de tijd aanduidt is lang en slank en wordt nu een Breguet-wijzer genoemd. De wijzerplaatindeling geeft uren, half uur, kwartier, tien en vijf minuten aan. En dat is in een tijd waarin nauwkeurige GPS-tijd ontbreekt, meer dan voldoende. Het eerste abonnementshorloge staat in Breguets vestigingsregisters van 1794 genoteerd onder nr. 96. Het zakhorloge wordt op 11 kiemjaar 4 (dat is de datum volgens de nieuwe revolutionaire kalender en 1 april 1796 volgens de gebruikelijk) verkocht aan Meneer Coquille. De architectuur van het uurwerk is bij de eerste exemplaren nog zeer grof, maar wordt gaandeweg steeds verfijnder.
600 livres voor een zilveren kast, 800 livres voor een gouden
De abonnementshorloges worden in series van 10 tot 12 horloges in productie genomen. En de prijs bedraagt zo’n 600 livres voor een horloge in zilveren kast en 800 livres voor een gouden versie. Let wel, de rijke adel mag dan uit beeld zijn, een ‘bereikbaar’ Montre de souscription kost meer dan het jaarsalaris van een werknemer destijds. Maar Breguets doelgroep is dan ook de revolutionaire nouveau riche. En ook deze kooplieden, bankiers en notabelen waren onder de indruk van Breguets horlogecreaties.
Tradition Automatique Seconde Retrograde 7097; tastbare verwijzing naar de historie
De nieuwe, blauwe variant van de Breguet Tradition Automatique Seconde Retrograde 7097
Nu maken we een flinke sprong naar 2005 wanneer horlogehuis Breguet de Tradition lanceert. Het horloge met op de wijzerplaatzijde een duidelijke verwijzing naar het innovatieve uurwerk van het Montre de souscription. De tentoongestelde uurwerkonderdelen domineren het aangezicht. Het is als het ware een binnenstebuiten gekeerd abonnementshorloge 2.0. Nieuw voor 2020 is een blauwe variant van de al bestaande Breguet Tradition Automatique Seconde Retrograde 7097. De kleine blauwe wijzerplaat is voorzien van een delicaat guilloche patroon. De symmetrische bruggen, tandwielen, echappement en andere componenten van het uurwerk die meestal verborgen zijn, hebben een verfijnde afwerking. Noem het een mengvorm van pre-industriële en traditionele ambachtskunst.
Rotor met een verhaal
De typisch gevormde rotor is afgeleid van Breguets eerste automatische uurwerken
De rotor van de Breguet Tradition Automatique Seconde Retrograde 7097 heeft een vorm die verwijst naar de historische perpetuelle zakhorloges van Breguet. Wie de geschiedenisboeken van de horlogewereld erop naslaat, leest dat een tijdgenoot van Abraham-Louis Perrelet (1729 – 1826) het automatische uurwerk in 1777 uitvond. Maar Emmanuel Breguet, schrijver van menig boek over zijn beroemde familie, is het er niet mee eens: “Omdat de perpetuelle met oscillerend gewicht van Abraham-Louis Breguet veel en veel beter werkte dan het heen en weer schuivende gewicht van Perrelet.” En in de Breguet Tradition Automatique Seconde Retrograde 7097 heeft de rotor een klassiek clous de Paris guillochepatroon. Inderdaad, ook in dit Swiss Made horloge is Parijs aanwezig.
De Tradition is sinds 2005 in de collectie en blijft fascineren door de eigenzinnige uurwerk-architectuur
Slechts één van vele Breguet-uitvindingen
Aan de voorzijde is op 12 uur de blauwe wijzerplaat te zien waarop de uren en minuten worden getoond. En op 10 uur is de retrogradewijzer geplaatst die de seconden wegtikt. Vooral door de halve cirkel met gesatineerde afwerking wordt een goede afleesbaarheid geboden. En om de symmetrie te behouden, bevindt de parachute zich op 4 uur. Deze Breguet-uitvinding, die de balansstaf beschermt tegen schokken, is een emblematische kenmerk van de Tradition-collectie. Interessant is dat dit mechaniek de voorloper is van alle schokbeschermingsmechanismen die tegenwoordig worden gebruikt. Het is slechts één van de vele horloge-uitvindingen die Breguet op zijn palmares heeft. Maar vandaag laten we de tourbillon en de eeuwigdurende kalender even links liggen. En dat is om alle aandacht op de traditie van het abonnementshorloge vast te houden.
Om de pols met een blauw jasje. Een blauwe polo mag ook, of een spijkerbroek desnoods
Een traditioneel thema met toekomst
Met de introductie van een blauwe variant van de Breguet Tradition Automatique Seconde Retrograde 7097 blijkt dat het Tradition-thema nog lang niet verveelt. Vooral de zichtbare uurwerkarchitectuur blijft intrigeren. En in verschillende uitvoeringen die variëren van relatief eenvoudig tot groots gecompliceerd. Bijvoorbeeld de Tradition Répétition Minutes Tourbillon 7087. Ook is het opvallend dat bijvoorbeeld de Christophe Claret Angelico en de Arnold & Son Nebula 38 schatplichtig zijn aan de Tradition. En dus zijn deze horloges uiteindelijk ook verbonden met het historische Montre de souscription. Bovendien bewijzen al deze horloges het veelzijdige, onvergankelijke genie van Abraham-Louis Breguet. Opmerkelijk dat zijn creaties uit de late 18e en vroege 19e eeuw zowel esthetisch als technisch blijven inspireren. En de tand des tijds zo goed weten te doorstaan.
De Breguet Tradition 7097 met links de eveneeens nieuwe, 28 mm Tradition Dame 7038 in roodgoud met een wijzerplaat in donker Tahiti parelmoer
Breguet Tradition Automatique Seconde Retrograde 7097 in overzicht
De witgouden, 40 mm Breguet Tradition Automatique Seconde Retrograde 7097
Referentie: 7097BB / GY / 9WU
Kast: 18-karaat witgoud. Achterdeksel van saffierglas
Diameter: 40 mm
Waterbestendig: tot 3 bar (30 meter)
Wijzerplaat: Blauwe wijzerplaat in goud. Individueel genummerd. En gesigneerd Breguet. Romeinse cijfers op de wijzerplaat en kleine Arabische cijfers op de schaal van de seconden. Retrograde kleine seconden op 10 uur. En stalen Breguet wijzers voor de uren en minuten
Uurwerk: automatisch uurwerk met gouden rotor in de stijl van een klassiek Breguet perpetuelle zakhorloge, genummerd en gesigneerd Breguet. Cal. 505SR1 voorzien van Breguet balansveer in silicium. Tikfrequentie van 3Hz
Tenslotte, de prijs van de blauwe Breguet Tradition Automatique Seconde Retrograde (7097 Ref. 7097BB / GY / 9WU). Die is vastgesteld op 35.400 euro. Juist, dat is grofweg de prijs van een jaarlijks arbeiderssalaris. En zo blijkt dat er weinig is veranderd sinds de introductie van het Montre de souscription. Zoals eerder al aangehaald, alleen te koop bij een Breguet boetiek.
Voor meer informatie: www.breguet.com
Als laatste het Breguet Museum. Dat is vrij toegankelijk en bevindt zich op de eerste verdieping van de boetiek aan de 6 place Vendôme. En wie een rondleiding wil kan een telefonische afspraak maken: +33 1 47 03 65 00
