Ace x Nomos Limited Edition Orion 100 Years De Stijl

In dit zeer persoonlijke artikel wordt gepoogd een antwoord te geven op de volgende vraag: Is Nomos een ‘kleren van de keizer’- merk of is het een toonbeeld van oprechte en doordachte horlogerie? Dit gebeurt met de Ace x Nomos Limited Edition Orion 100 Years De Stijl om de pols, in de hand en onder de loep.

Tekst en foto’s: Lex Stolk

Ace x Nomos Limited Edition Orion 100 Years De Stijl tussen soortgenoten in de catalogus

Nomos, het onafhankelijke merk uit het Duitse Glashütte, is een hit onder horlogejournalisten en andere ingewijden. Al geruime tijd zelfs. Geroemd wordt de ingetogen maatvoering, de subtiliteit van het design, de doordachte eigen uurwerken, de uitstekende prijs/kwaliteitverhouding. Toen ik vele, vele jaren geleden voor het eerst met Nomos geconfronteerd werd, was ik allesbehalve onder de indruk. Ik zag het verschil niet tussen een Orion, een Ludwig en een Tangente, het minimalistische design kwam over als een gebrek daaraan en de bescheiden maatvoering interpreteerde ik als ondermaats. Mij bekroop een ‘kleren van de keizer’-gevoel. Het idee dat mensen die elkaar maar napapegaaien omdat ze anders door de groep verstoten worden en hun aanzien verliezen. Zo zit het niet. Wat blijkt, een Nomos is niet zoals een onmiddellijk meezingbare Hollandse hit, het refrein blijft niet meteen op je brein plakken. Een Nomos is meer als een klassiek muziekstuk dat je meerdere malen moet beluisteren wil je het helemaal kunnen volgen en doorgronden. Een Nomos is meer Haydn dan Hazes.

Bekering in Glashütte

Mijn ‘bekering’ tot Nomos vond plaats tijdens een bezoek aan de manufactuur in Glashütte en hun designstudio Berliner Blau in de Duitse hoofdstad. De mensen waren sympathiek en oprecht, hun verhaal was gespeend van alle onzin en doorspekt met liefde, gedrevenheid en aandacht. De horloges waren het logische resultaat van wat deze mensen dreef. Nomos is een bedrijf met een idee, een gedachte en inhoud. En al dat openbaarde zich aan mij, de sceptische horlogejournalist.

Nomos opereert in de geest van De Deutsche Werkbund en Bauhaus. De Deutsche Werkbund is een Duitse organisatie van architecten en ontwerpers die in 1907 in München werd opgericht. De organisatie streefde naar een verbetering van het kunstnijverheidsonderwijs en kwaliteitsverhoging van gebruiksartikelen door een band te smeden tussen kunstenaars en de industrie. Bauhaus had geloof in de heilzame werking van industriële productie. Deze idealistische academie voor architectuur en design in het Duitse stadje Dessau die van 1919 tot 1933 geopend was, stond voor productie met een kunstzinnige maar functionele vormgeving. Bauhaus stelde vorm in dienst van de functie. Kijk aandachtig naar een Nomos en die twee filosofieën openbaren zich. En dus kocht ik, de nieuwbakken bekeerling, tijdens het fabrieksbezoek aan Nomos een Nomos. Een Club, misschien wel de meest toegankelijke Nomos door de afgeronde kast en lunette die doen denken aan een klassiek militair horloge, maar toch, een echte Nomos.

In de geest van De Stijl

Goed zicht op de gebogen lugs en de kuipvorm van de Nomos Orion kast

De Ace x Nomos Limited Edition Orion 100 Years De Stijl is ook een echte Nomos, een hele echte. En dan ook nog eentje met extra diepte. Die diepte geldt niet het fysiek van het horloge want als basis dient de standaard 38 mm Orion met handopwindkaliber Alpha, een uurwerk dat in eigen huis is gebouwd en 43 uur gangreserve heeft. Aan de kastomvang en het uurwerk is dus niets veranderd, aan de wijzerplaat wel degelijk. De wijzerplaat is namelijk geïnspireerd door De Stijl en daar vinden we de extra gelaagdheid. De Stijl werd een eeuw geleden opgericht door de Nederlandse kunstschilder, architect en kunsttheoreticus Theo van Doesburg. Het was een belangrijk tijdschrift (ook al werden slechts 300 exemplaren verkocht) en beweging met een verregaande ideologie en invloedrijke architecten in de gelederen.

De Stijl predikte radicale hervorming van de kunst. Kunst die volgens De Stijl hand in hand moest optrekken met technische, wetenschappelijke en sociale veranderingen – in de geest dus ook van de Deutsche Werkbund en Bauhaus. Prominent voorbeeld van De Stijl is de beeldtaal van schilder Piet Mondriaan en dat uit zich in primair kleurgebruik en geometrische vormen. Van Doesburg gaf enige tijd les aan Bauhaus en dat onderstreept het raakvlak met beide vernieuwende stromingen nog eens extra.

Eigenwijze indexen

Het 100-jarig jubileum van De Stijl was voor Ace Jewelers aanleiding om Nomos te benaderen voor een speciale editie. Nomos reageerde positief op het idee van de Amsterdamse Nomos dealer en dus werd in samenwerking een speciaal horloge gemaakt. Het is de al eerdergenoemde wijzerplaat die de Ace x Nomos 100 Jaar De Stijl Limited Edition zijn eigenzinnige en verdiepende karakter geeft. De indexen op de zilverwitte wijzerplaat hebben elk een eigen lengte en dikte; geen eentje is hetzelfde. De indexen lijken hun herkomst te vinden in bijvoorbeeld de ‘Compositie in Lijn’ van Mondriaan. Het meest verrassend is dat al die verschillende indexen geen verstoord beeld opleveren. De compositie is subtiel en ingetogen en daardoor zal het visuele effect niet snel slijten. De subtiliteit van de compositie ontsluit zich langzaam om lang van te kunnen genieten. Meer Haydn dan Hazes zoals al eerder gezegd.

Het handopwindkaliber Alpha is in Nomos’ eigen manufactuur gebouwd en heeft 43 uur gangreserve

Wie Mondriaan zegt, zegt ook rood, geel en blauw, maar die primaire kleuren zijn opvallend afwezig op de wijzerplaat van de Ace x Nomos Limited Edition Orion 100 Years De Stijl. Wanneer die kleuren wel gebruikt zouden zijn, zou er misschien wel een wow-effect zijn opgetreden, maar een wow-moment is over het algemeen van korte duur. Goedkope effecten zijn door juwelier en horlogemaker zeer vakkundig vermeden. De monochromatische weg die Ace en Nomos zijn ingeslagen blijft veel langer boeiend. Wie toch primaire kleuren wilt zien kan twee dingen doen: het horloge omdraaien en ontdekken dat het Alpha uurwerk is voorzien van geblauwde schroeven, rode synthetische robijnen en een geel/goudkleurig balanswiel óf de zwarte Shell Cordovan band verruilen voor een gekleurd exemplaar.

Rood of zwart? Of toch geel en blauw…

Opmerkelijk hoeveel effect een band op een horloge heeft. Met zwarte band oogt de speciale Orion op het eerste gezicht helemaal niet zo speciaal. No-nonsense met een verborgen creatieve toevoeging die een scherpe blik vereist. Met een rode band trekt de Ace x Nomos Limited Edition Orion 100 Years De Stijl onmiddellijk de aandacht. De band is dan misschien opzichtig, de combinatie met de zwart/witte wijzerplaat brengt heel paradoxaal rust. Sterker nog, ik had de indruk dat de wijzerplaat zelfs meer en beter tot leven kwam door de nabijheid van kleur. Een gele of blauwe band kan natuurlijk ook volgens Mondriaan. En wie echt durft kiest voor twee bandhelften in verschillende kleuren.

Ace x Nomos Limited Edition Orion 100 Years De Stijl met een streep rood

Wat overigens ook interessant was om te merken dat sommige mensen de monochromatische functionaliteit van de Nomos op een zwarte band roemden, maar helemaal van slag raakten bij het zien van de in hun ogen onsamenhangende indexen. Dat zijn mensen die ook van slag raken door een asymmetrische Valjoux-chronograaf en pas weer rustig worden wanneer ze een Rolex Daytona zien.

Functioneel en filosofisch; de Ace x Nomos Limited Edition Orion 100 Years De Stijl

Wat draagcomfort kunnen we kort zijn: optimaal. Een 38 mm stalen horloge met een hoogte 8.86 mm en een gewicht van 48 gram exclusief leren band kan ook bijna niet anders dan prettig op de pols liggen. Bovendien is het zicht op de pols aangenaam. De tijd wordt instinctief afgelezen en tijdens wat meer dromerige momenten is het een aangenaam tijdverdrijf om naar de verschillende Mondriaan-indexen te turen. En wat de band betreft, met rode band wordt het horloge speelser en vrolijker en frivoler zonder de filosofie van De Stijl, Bauhaus en Deutsche Werkbund te schofferen.

Ace x Nomos Limited Edition Orion 100 Years De Stijl om de pols

Nomos en Ace Deel 2

De Ace x Nomos Limited Edition Orion 100 Years De Stijl kost net als de reguliere Orion Reference 386, 1.960 euro. Van de Orion in De Stijl uitvoering zijn echter slechts 100 exemplaren gebouwd dus dat horloge is veel zeldzamer – ga naar www.acejewelers.com om een van de laatste exemplaren te bemachtigen. Vers van de pers is de mededeling dat de samenwerking tussen Nomos en Ace niet stopt na één horloge. Een tweede Ace x Nomos zit in de pijplijn. We houden je natuurlijk op de hoogte.