Dit artikel werd al eerder op Horloge.info gepubliceerd, maar vanwege de herintroductie van Braun horloges, brengen wij de achtergrond graag weer even naar voren.
Less but more
‘Less is More’ en ‘Form Follows Function’. Het zijn van die beroemde designstatements die moeiteloos de tand des tijds doorstaan. Beide zijn al decennialang toegepast en als handleiding gebruikt door grote namen uit zo’n beetje alle mogelijke kunstdisciplines, van architectuur tot muziek. 
Industrieel ontwerper Dieter Rams ging een stapje verder, en ontwikkelde vanuit deze twee geboden een eigen versie: less but more. Hij koppelde daaraan tien richtlijnen voor goed design en maakte gedurende zijn loopbaan de ene na de andere klassieker. Zonder het zelf te weten gaf hij het leven vorm. Rams wordt gezien als een van de meest invloedrijke naoorlogse ontwerper vanwege zijn ontelbare briljante producten voor Braun en Vitsoe. Hij beïnvloedde hedendaagse vormgevers en heeft in Jonathan Ive – Apple’s senior vice president of industrial design ? een belangrijke fan. Wie goed kijkt, kan eenvoudig overeenkomsten ontdekken tussen Rams’ tijdloze ontwerpen en hedendaagse Apple producten. Ook in Apple’s iPhone zit duidelijk een stukje Rams.
Innovatief
Rams’ visie komt ook terug in het ontwerp van klokken en horloges van Braun. Verwacht daar geen haute horlogerie of mechanische complicaties, maar vernieuwende functionaliteiten zoals een wekker die je laat sluimeren door je stemgeluid (voice control) of beweging (infrarood) of een radio gestuurde klok. Veel mensen zullen zich de strak vormgegeven televisiecommercial herinneren waarin slechts een wekkertje en een kaketoe de reclameboodschap vertelden. Het wekkertje gaat af, de witte kaketoe legt hem vervolgens het zwijgen op door een keer te gillen. Boodschap: Braun Voice Control. Elke Braun klok of wekker is innovatief, handzaam (gebruiksvriendelijk), esthetisch, neutraal ontworpen, duurzaam en tot in de puntjes doordacht. Rams’ producten zijn vrij van elke vorm van sentiment en poespas, overbodigheden, of overdreven designelementen.
Phase 1
Braun lanceerde voor het eerst een digitale klok in 1971. Deze Phase 1, ontworpen door Dieter Rams en Dietrich Lubs werkt op een batterij en gebruikt roterende schijven met getallen, die samen digitaal de tijd weergaven. Voor veel mensen was dit de eerste kennismaking met digitale tijd, nog voordat de LCD schermen kwamen. Vandaag de dag behoren deze wekkers tot items uit de space-age; zoals veel van Rams’ ontwerpen is de klok intussen een museumstuk. Zie voor meer informatie www.tugendhat.de.
Less, more
Wie de klokken van Rams bekijkt ziet in eerste instantie een uitstekend afleesbare wijzerplaat, terwijl de behuizing een kruising is tussen optimale functionaliteit en minimaal materiaalgebruik. Alles is gericht op de functie, met groot gevoel voor esthetiek of schoonheid, hoewel dat laatste een smaakkwestie is. De wijzerplaten zijn droog en functioneel, maar geenszins saai. In zowel vorm als kleur zijn de producten tijdloos en herkenbaar als Braun product. Een donkere kleur groen (en in wekkers ook geel) speelde een belangrijke rol binnen de huisstijl van Braun design, waardoor verschillende productlijnen zoals hifi sets en wekkers, toch direct herkenbaar waren als Braun-producten. Rams wijzerplaten voldoen overigens volledig aan de oude ontwerpgeboden, zoals ook de horloges van Max Bill voor Junghans volgens die regels zijn gemaakt.
DW20 en DW30
Met de intrede van LCD en LED veranderde het tijdsbeeld drastisch. Braun lanceerde in 1977 voor het eerst ook een horloge: de DW20 (rond), in 1978 gevolgd door de DW30 (rechthoekig). Beide ontwerpen zijn van Rams en zijn collega Dietrich Lubs. Vandaag de dag klassiekers en daarmee ook vintage horloges die verzameld worden door horlogeliefhebbers, Braun of Dieter Rams fans. DW30 was er in twee kleuren, met lederen band: verchroomd en zwart. De zwarte uitvoering kwam nooit op de markt, maar van de chroomversie zijn twee oplages geproduceerd, samen 9.500 stuks. De zwarte is dus extreem zeldzaam, omdat er maar 200 exemplaren van werden gemaakt. Rams: “Haardrogers en tandenborstels zijn gebruiksvoorwerpen. Hifi en horloges zijn meer persoonlijke items en DW20 en DW30 zijn voor mij speciale ontwerpen, waar ik mooie herinneringen aan heb”. Zie voor meer informatie www.braunlcdwatches.com.
Braun horloges nu
Dietrich Lubs heeft vanaf 1989 nog verschillende quartzhorloges voor Braun ontworpen, waaronder de AW10, de AW20 (foto bovenaan artikel) en de AW50. Van die laatste werd in 1992 nog een titanium/keramiek uitvoering gemaakt. Opmerkelijk is dat alle Braun-horloges na de DW20 en DW30 analoog waren, waaronder een aantal chronografen. Braun sleepte onlangs een oeuvre prijs in de wacht voor 50 jaar baanbrekend design, en dat is voor een belangrijk deel te danken aan Dieter Rams. Aan hem werd in 2010 een tentoonstelling gewijd in Design Museum in Londen. De belangrijkste klokken, wekkers en Braun horloges zijn daar uiteraard te zien.
Braun terug van weggeweest
Wie een nieuw Braun horloge wil aanschaffen, kan sinds juni 2011 weer terecht bij winkels die zich richten op design. Wie een klassieker zoekt, kan het beste op veilingwesistes op internet beginnen.
Bekijk het filmpje van Dieter Rams in gesprek met Deyan Sudjic, directeur van London’s Design Museum:
