In deze Watching een horloge uit ons eigen Oldenzaal. De broers Tim en Bart Grönefeld heb je al vaker gezien in Watching. Ditmaal hebben we hun eerste chronograaf in de HorlogeTest. Toepasselijk genaamd: de Grönefeld 1941 Grönograaf.
Nederlandse horlogehelden, dat mag je gerust zeggen als het gaat over Bart en Tim Grönefeld. Mannen die geen uurwerk-technische uitdaging uit de weg gaan. Mannen die het zichzelf af en toe moeilijker maken dan nodig, maar daarom zijn we zo onder de indruk van ze.
Ze zijn de derde generatie die zich bezighouden met mechaniek. Waarvoor de basis is gelegd in 1912, door Johan Grönefeld (1896) die zijn horlogewinkel en werkplaats vlak bij de Sint Plechelmusbasiliek vestigde. En het mooie is dat hij ook het onderhoud van de torenklok voor zijn rekening nam.
Inmiddels zijn ze nu gevestigd op een steenworp afstand van waar alles begon. De horological brothers hebben een missie: elegante horloges met een verrassend uurwerk dat zich bij het beste ter wereld mogen rekenen.
In het Engels kan je voor een uurwerk van een hoger niveau een ander woord gebruiken: timepiece, wat voor de liefhebber net iets meer betekent dan wristwatch. Het is dan ook een genot om met Bart of Tim van gedachten te wisselen over hun creaties. Met de bekende Twentse tongval leggen ze graag de kleinste details uit.
De horloges van Grönefeld behoren voor mij tot de beste ter wereld. De gekozen complicaties, maar ook onder meer de afwerking, de materiaalkeuze en de bandkeuze maken hun horloges tot iets speciaals. En heel gewild. Dat blijkt wel uit het feit dat er voorlopig een orderstop is ingesteld.
Made in The Netherlands
Iets dat een Grönefeld speciaal maakt is het volgende. De meeste uurwerken bestaan uit messing, een legering dat makkelijker te bewerken is dan menig ander materiaal. De Grönefelds gaan voor staal. Veel harder en moeilijker te verwerken, maar veel mooier. Dus dat geeft de doorslag.
Swiss Made lees je op het grootste deel van de horloges in het hogere segment. Hier staat met trots ‘Grönefeld The Netherlands’ op die plek. Het is dan ook zeker bijzonder om een tijdje met een stalen Grönefeld Grönograaf om de pols te lopen.
Dat hun eerste chronograaf niet zomaar een chrono is geworden, dat mag je verwachten van de winnaars van de GPHG in 2014 voor Best Tourbillon en in 2016 voor Best Men’s Watch. Een ‘gewone’ chronograaf is uiteraard niet genoeg voor de horlogemakers uit Oldenzaal, dus ontwikkelden ze een ‘zacht reset-systeem’ voor de chronograaf. Een complicatie die een redelijk hard bestaan kan hebben.
Met behulp van een centrifugale regelaar, één die je normaal in een minuten repetitie-uurwerk vindt om het tempo te regelen, vertraagt hier de resetfunctie om zo de levensduur van het uurwerk te verlengen. Uren en minuten worden aangegeven op een uit het midden geplaatste wijzerplaat op ‘één uur’ met een kleine seconde op ‘negen uur’. Een chronograafteller van 30 minuten op ‘zes uur’ en een gangreserve-indicator op ‘elf uur’. Natuurlijk kan het ‘makkelijker’ hoorde ik van Bart, maar dit is ‘mooier en beter uitgebalanceerd’.
De 40mm Grönograaf is gelimiteerd tot 188 stuks uit roestvrijstaal. De 25 stuks in tantaal zijn al uitverkocht. Een bijzonder materiaal met een smeltpunt van meer dan 3.000 graden Celsius.
Goudjes
De wijzerplaatzijde is een ware lust voor het oog en onmiskenbaar een Grönefeld uit de 1941-serie. De diameter van 40mm en de dikte van 11,3mm is voor mijn pols ideaal. De gemodificeerde 1941 kast is 0,5mm groter en 0,8mm dikker dan de Remontoir, Decennium Tourbillon en de Principia, maar de kast is verder verfijnd.
De indeling van de wijzerplaat is, in eerste oogopslag, niet typisch dat van een chronograaf. Kijk wat beter en het is niet zo complex als het lijkt. De basis daarvan is van staal en ‘frosted – ofwel mat – met daarop de diverse functies in gerodineerde subvensters.
De wijzers zijn handgeblauwd en zorgen voor een uitstekende afleesbaarheid. En dat mechanisme tussen de ‘drie’ en ‘vier uur’ dan? Je zou je bijna vergissen en denken dat het hier dus om een repetitie-uurwerk gaat. Grönefeld heeft ook drie onderdelen, min of meer rechtstreeks uit een minutenrepetitie-uurwerk, toegepast in de Grönograaf. De langzame reset, de robijnen rolletjes en de ‘all or nothing’-startknop.
Grönefeld wil hiermee de complicatie zichtbaar maken. Het mechanisme wordt een gouverneur genoemd en is een centrifugale rem. De ‘goudjes’ die je ziet gaan door het snelle draaien naar buiten en remmen daardoor af. Een schouwspel dat je met het blote oog niet waarneemt, maar ik neem het graag van Bart aan.
Normaal valt de resethamer van een chronograaf met een harde klap terug en is het metaal op metaal. Nu zorgt de gouverneur ervoor dat deze beweging wordt afgeremd. En zorgen robijnen rolletjes op de resethamer ervoor dat het geheel zacht verloopt. De resethamer die heel langzaam omlaag zakt en een gouverneur die snel draait om dit te bewerkstelligen, is een mooi en onverwacht schouwspel.
Van de daken schreeuwen
Het mooie aan een Grönefeld is dat je net zoveel tijd kwijt bent aan het beschrijven van de wijzerplaatzijde, dat de uurwerkzijde een beetje in het gedrang komt.
Want daar is het minstens zo mooi, al dan niet indrukwekkender. We zien schitterende details. Het klokgeveldesign is, zover technisch mogelijk, doorgevoerd. Geïnspireerd op de Amsterdamse grachtenpanden. Zoals gezegd; het moeilijke staal met een kloof per rad, twee schroeven per kloof zonder coating. Puur metaal, met verschillende afwerkingen en lekker veel contrast.
Chronografen zijn er al lang. Maar tot nu toe heeft niemand een langzame reset gemaakt. Een knappe prestatie. Niet alleen qua techniek, maar ook de looks. Bart en Tim zijn geen grote fans van geskeletteerde uurwerken, maar wel van gecompliceerde wijzerplaten en uiteraard schitterende gecompliceerde uurwerken. Wil je het uiterlijk wat meegeven van iets dat gecompliceerd en ongewoon is, dan wordt dat meestal nogal ‘veel’. De Grönograaf is allesbehalve een ‘patserklok’ geworden. Het springt in het oog, en dat mag ook, al doet ‘ie het zonder zijn gecompliceerdheid van de daken te schreeuwen.
Uurwerk: G-04 – Kast: 40mm – Dikte: 11.3mm – Glas: Boven en onder saffier – Gangreserve: 53 Uur – Waterbestendigheid: 30 Meter (3 bar) – Band: Leder, naar keuze – Prijs: €155.000
