tijd en telefonie (en Zihotch)

De thema's tijd en telefonie vormen al meer dan een eeuw een interessante tandem. Zo meldde de Haagse telefoondienst op verzoek al in 1884 de juiste tijd. Later werden de centrales geautomatiseerd en was er geen telefoniste meer beschikbaar om te tijd door te geven. Er moest naar een andere oplossing worden gezocht, en die kwam in 1930. Toen kreeg Haarlem een ingenieus toestel dat via fluittoontjes aangaf hoe laat het was. 07.36 uur werd bijvoorbeeld aangeduid in zeven toontjes voor de uren, drie voor elke tien minuten meer en vervolgens zes voor de minuten. Dit werd een groot succes: het apparaat werd in de eerste maand 15.000 keer gebeld.

Bij de volgende toon?
In 1934 kwam uitvinder F.W. Leeuwrik met een tijdmelder voor de Gemeentelijke Telefoondienst van Den Haag waarvan de teksten werden ingesproken door onderwijzeres Cor Hoogendam. De machine, die tot 1969 in gebruik bleef, stond al gauw bekend als Tante Cor. Hoorspelactrice Willie Brill sprak in 1969 de tijd in voor het nieuwe tijdmeldingsysteem, dat tot 1992 werd gebruikt voor de automatische tijdmelding via 002: bij de volgende toon is het 7 uur, 36 minuten en 20 seconden… In 1992 werd de tijdmelding gedigitaliseerd. De huidige meldingen zijn ingesproken door Joke Driessen en digitaal vastgelegd.

Horlogetelefoonhorloge
Tegenwoordig zijn tijd en telefonie geen tandem meer, maar verder geïntegreerd tot nieuwe concepten zoals het telefoonhorloge (lees artikelen Horloge.info over de LG horlogetelefoon: aankondiging in 2008 en lancering in 2009). Wat een paar decennia terug nog science fiction was, is inmiddels de gewoonste zaak van de wereld. Hoe anders was dat in de jaren zeventig, toen ik mij als kind vergaapte aan het polshorloge in een stripverhaal van Edgar P. Jacobs uit de jaren 50, waarmee men in beeld en geluid kon telefoneren. Dat wil ik ook, dacht ik toen, en ik tekende het horloge met stift op mijn pols en op de pols van mijn broertje. We gilden met onze polsen op mondhoogte en op verschillende plekken van het huis net zo hard tot we elkaar hoorden.

Zihotch
Het in 2005 gelanceerde Japanse Zihotch concept belichaamt weer een andere vorm van de hybride polshorloge/telefoon. De ontwerpers maakten daarbij gebruik van het oude vertrouwde tijdbellen, maar dan wel met een polshorloge! In feite dus een combinatie van tijd en bellen, nostalgisch vormgegeven maar gebruikmakend van de hedendaagse, moderne, mobiele telefonie. In Nederland kon je 002 bellen om te horen hoe laat het was, met dit horloge kun je in Japan hetzelfde doen. De wijzerplaat is een draaischijf van een old-school telefoon. Daarmee kun je alle nummers draaien, maar je kunt er slechts één werkelijk bellen: 117, de Japanse variant van de tijdmelding 0900-8002. De tijd klinkt dan uit de centrale speaker. Bij alle andere nummers krijg je te horen: “We are sorry, the number you have dialed is not in service. Please check and call again….”.

De Zihotch is nog altijd te krijgen. De prijs ligt rond de 6.000 Yen, omgerekend bijna ? 50,-. Zie voor meer informatie over de Zihotch de website van Maywa Denki (kies tablad ?TOY? en daarna Zihotch).